path: root/runtime/tutor/tutor.eo

==============================================================================
=  B o n v e n o n   al   la   I n s t r u i l o  de  V I M  -  Versio 1.7   =
==============================================================================

   Vim estas tre potenca redaktilo, kiu havas multajn komandojn, tro da ili
   por �ion klarigi en instruilo kiel �i tiu. �i tiu instruilo estas
   fasonita por priskribi sufi�ajn komandojn, por ke vi kapablu uzi Vim
   kun sufi�a facileco.

   La tempo bezonata por plenumi la kurson estas 30 minutoj, kaj dependas
   de kiom da tempo estas uzata por eksperimenti.

   ATENTU:
   La komandoj en la lecionoj �an�os la tekston. Kopiu tiun �i dosieron
   por ekzerci vin (se vi lan�is "vimtutor", tiam estas jam kopio).

   Gravas memori, ke �i tiu instruilo estas organizata por instrui per
   la uzo. Tio signifas, ke vi devas plenumi la komandojn por bone lerni
   ilin. Se vi nur legas la tekston, vi forgesos la komandojn!

   Nun, certigu, ke la majuskla baskulo NE estas en re�imo majuskla,
   kaj premu la klavon  j  sufi�e da fojoj por movi la kursoron, kaj por
   ke la leciono 1.1 plenigu la ekranon.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 1.1:  MOVI LA KURSORON


  ** Por movi la kursoron, premu la h,j,k,l klavojn kiel montrite. **
         ^
         k        Konsilo: La klavo h estas la plej liva kaj movas liven.
   < h       l >           La klavo l estas la plej dekstra kaj movas dekstren.
         j                 La klavo j aspektas kiel malsuprena sago.
         v
  1. Movu la kursoron sur la ekrano �is kiam vi sentas vin komforta.

  2. Premu la klavon (j) �is kiam �i ripetas.
     Vi nun scias, kiel movi�i al la sekvanta leciono

  3. Uzante la malsuprenan klavon, movi�u al la leciono 1.2.

RIMARKO: Se vi dubas pri tio, kion vi premis, premu <ESK> por reiri al
         la normala re�imo. Tiam repremu la deziratan komandon.

RIMARKO: La klavoj de la kursoro devus anka� funkcii. Sed uzante hjkl,
         vi kapablos movi�i pli rapide post kiam vi kutimi�os.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                           Leciono 1.2:  ELIRI EL VIM


  !! RIMARKO: Anta� ol plenumi iujn subajn pa�ojn ajn, legu la tutan lecionon!!

  1. Premu la klavon <ESK> (por certigi, ke vi estas en normala re�imo).

  2. Tajpu:       :q! <Enenklavo>.
     Tio eliras el la rekdaktilo, SEN konservi la �an�ojn, kiujn vi faris.

  3. Kiam vi vidas la �elinviton, tajpu la komandon kiun vi uzis por eniri
     en �i tiu instruilo. Tio estus:   vimtutor <Enenklavo>

  4. Se vi memoris tiujn pa�ojn kaj sentas vin memfida, plenumu la pa�ojn
     1 �is 3 por eliri kaj reeniri la redaktilon.

RIMARKO: :q! <Enenklavo> eliras sen konservi la �an�ojn, kiujn vi faris.
         Post kelkaj lecionoj, vi lernos kiel konservi la �an�ojn al dosiero.

  5. Movu la kursoron suben �is la leciono 1.3.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                   Leciono 1.3:  REDAKTO DE TEKSTO - FORVI�O


             ** Premu  x  por forvi�i la signon sub la kursoro. **

  1. Movu la kursoron al la suba linio markita per --->.

  2. Por korekti la erarojn, movu la kursoron �is kiam �i estas sur la
     forvi�enda signo.

  3. Premu la klavon  x  por forvi�i la nedeziratan signon.

  4. Ripetu pa�ojn 2 �is 4 �is kiam la frazo estas �usta.


---> La boovinno saaltiss ssur laa luuno.

  5. Post kiam la linio estas �usta, iru al la leciono 1.4

RIMARKO: Trairante la instruilon, ne provu memori, lernu per la uzo.



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 1.4:  REDAKTO DE TEKSTO - ENMETO


                      ** Premu  i  por enmeti tekston. **

  1. Movu la kursoron al la unua suba linio markita per --->.

  2. Por igi la unuan linion sama kiel la dua, movu la kursoron sur la unuan
     signon anta� kie la teksto estas enmetenda.

  3. Premu  i  kaj tajpu la bezonatajn aldonojn.

  4. Premu <ESK> kiam la eraroj estas korektitaj por reiri al la normala
     re�imo. Ripetu la pa�ojn 2 �is 4 por korekti la frazon.

---> Mank en �i linio.
---> Mankas teksto en �i tiu linio.

  5. Kiam vi sentas vin komforta pri enmeto de teksto, movi�u al la
     leciono 1.5.



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                  Leciono 1.5:  REDAKTO DE TEKSTO - POSTALDONO


                    ** Premu  A  por postaldoni tekston. **

  1. Movu la kursoron al la unua suba linio markita per --->.
     Ne gravas sur kiu signo estas la kursoro.

  2. Premu majusklan  A  kaj tajpu la bezonatajn aldonojn.

  3. Post kiam la teksto estas aldonita, premu <ESK> por reiri al la normala
     re�imo.

  4. Movu la kursoron al la dua linio markita per ---> kaj ripetu la
     pa�ojn 2 kaj 3 por korekti la frazon.

---> Mankas teksto el ti
     Mankas teksto el tiu linio.
---> Mankas anka� teks
     Mankas anka� teksto �i tie.

  5 Kiam vi sentas vin komforta pri postaldono de teksto, movi�u al la
    leciono 1.6


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 1.6:  REDAKTI DOSIERON

                ** Uzu  :wq  por konservi dosieron kaj eliri. **

  !! RIMARKO: Anta� ol plenumi iun suban pa�on ajn, legu la tutan lecionon!!

  1. Eliru el la instruilo kiel vi faris en la leciono 1.2:  :q!
     A�, se vi havas atingon al alia terminalo, faru tion, kio sekvas tie.

  2. �e la �elinvito, tajpu �i tiun komandon:  vim tutor <Enenklavo>
     'vim' estas la komando por lan�i la redaktilon Vim, 'tutor' estas la
     dosiernomo de la dosiero, kiun vi volas redakti.  Uzu dosieron, kiu
     �an�eblas.

  3. Enmetu kaj forvi�u tekston, kiel vi lernis en la anta�aj lecionoj.

  4. Konservu la dosieron kun �an�oj kaj eliru el Vim per:  :wq  <Enenklavo>

  5. Se vi eliris el la instruilo vimtutor en pa�o 1, restartigu la instruilon
     vimtutor kaj movi�u suben al la sekvanta resumo.

  6. Post kiam vi legis la suprajn pa�ojn, kaj komprenis ilin: faru ilin.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 1 RESUMO


  1. La kursoro movi�as a� per la sagoklavoj, a� per la klavoj hjkl.
        h (liven)     j (suben)      k (supren)     l (dekstren)

  2. Por lan�i Vim el la �elinvito, tajpu:  vim DOSIERNOMO <Enenklavo>

  3. Por eliri el Vim, tajpu:  <ESK>  :q! <Enenklavo>  por rezigni la �an�ojn

  4. Por forvi�i la signojn �e la pozicio de la kursoro, tajpu:  x

  5. Por enmeti a� postaldoni tekston, tajpu:
          i  tajpu enmetendan tekston        <ESK>
             enmetas tekston anta� la kursoro

          A  tajpu la postaldonendan tekston <ESK>
             postaldonas post la kursoro

RIMARKO: Premo de <ESK> iras al la normala re�imo, a� rezignas la
         nedeziratan a� parte plenumita komando.

Nun da�rigu al la leciono 2.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                        Leciono 2.1: KOMANDOJ DE FORVI�O


                      ** Tajpu  dw  por forvi�i vorton. **

  1. Premu  <ESK>  por certigi, ke vi estas en normala re�imo.

  2. Movu la kursoron al la suba linio markita per --->.

  3. Movu la kursoron al la komenco de vorto, kiu forvi�endas.

  4. Tajpu   dw   por forvi�i la vorton.

  RIMARKO: La litero  d  aperos en la lasta linio sur la ekrano kiam vi
           tajpas �in. Vim atendas �is kiam vi tajpas  w .  Se vi vidas
           alian signon ol  d  vi tajpis ion mise; premu  <ESK>  kaj
           rekomencu.

---> Estas iuj vortoj kiuj Zamenhof ne devus esti akuzativo en �i tiu frazo.

  5. Ripetu pa�ojn 3 kaj 4 �is kiam la frazo estas �usta kaj movi�u al la
     leciono 2.2.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 2.2: PLIAJ KOMANDOJ DE FORVI�O


               ** Tajpu  d$  por forvi�i la finon de la linio. **

  1. Premu  <ESK>  por certigi, ke vi estas en normala re�imo.

  2. Movu la kursoron al la suba linio markita per --->.

  3. Movu la kursoron �e la fino de la �usta linio (POST la unua . ).

  4. Tajpu   d$   por forivi�i �is la fino de la linio.

---> Iu tajpis la finon de �i tiu linio dufoje. fino de �i tiu linio dufoje.


  5. Movi�u al la leciono 2.3 por kompreni kio okazas.



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 2.3: PRI OPERATOROJ KAJ MOVOJ


  Multaj komandoj, kiuj �an�as la tekston, estas faritaj de operatoro kaj
  movo. La formato de komando de forvi�o per la operatoro de forvi�o  d
  estas kiel sekvas:

       d   movo

  Kie:
    d      - estas la operatoro de movo
    movo   - estas tio, pri kio la operatoro operacios (listigita sube)

  Mallonga listo de movoj:
    w - �is la komenco de la sekvanta vorto, krom �ia unua signo.
    e - �is la fino de la nuna vorto, krom la lasta signo.
    $ - �is la fino de la linio, krom la lasta signo.

  Do tajpo de   'de'   forvi�os ekde la kursoro �is la fino de la vorto.

RIMARKO: Premo de nur la movo en Normala re�imo sen operatoro movos
         la kursoron kiel specifite.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 2.4: UZI NOMBRON POR MOVO

             ** Tajpo de nombro anta� movo ripetas �in la�foje. **

  1. Movu la kursoron �e la komenco de la suba linio markita per --->.

  2. Tajpu  2w  por movi la kursoron je du vortoj anta�en.

  3. Tajpu  3e  por movi la kursoron �e la fino de la tria vorto anta�en.

  4. Tajpu  0  (nul) por movi�i �e la komenco de la linio.


  5. Ripetu pa�ojn 2 �is 3 kun malsamaj nombroj.

---> Tio estas nur linio kun vortoj, kie vi povas movi�i.

  6. Movi�u al la leciono 2.5.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 2.5: UZI NOMBRON POR FORVI�I PLI


            ** Tajpo de nombro kun operatoro ripetas �in la�foje. **

  En la kombina�o de la operatoro de forvi�o, kaj movo kiel menciita
  �i-supre, eblas aldoni nombron anta� la movo por pli forvi�i:
        d  nombro   movo

  1. Movu la kursoron �e la unua MAJUSKLA vorto en la linio markita per --->.

  2. Tajpu  d2w  por forvi�i la du MAJUSKLAJN vortojn.

  3. Ripetu pa�ojn 1 �is 2 per malsama nombro por forvi�i la sinsekvajn
     MAJUSKLAJN vortojn per unu komando.

---> Tiu AB CDE linio FGHI JK LMN OP de vortoj estas Q RS TUV purigita.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 2.6: OPERACII SUR LINIOJ


                   ** Tajpu  dd  por forvi�i tutan linion. **

  Pro la ofteco de forvi�o de tuta linio, la verkisto de Vi decidis, ke
  estus pli facile simple tajpi du d-ojn  por forvi�i linion.

  1. Movu la kursoron sur la duan linion en la suba frazo.
  2. Tajpu  dd  por forvi�i la linion.
  3. Nun movi�u al la kvara linio.
  4. Tajpu   2dd   por forvi�i du liniojn.

---> 1)  Rozoj estas ru�aj,
---> 2)  �limo estas amuza,
---> 3)  Violoj estas bluaj,
---> 4)  Mi havas a�ton,
---> 5)  Horlo�oj diras kioma horo estas,
---> 6)  Sukero estas dol�a,
---> 7)  Kaj tiel vi estas.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 2.7: LA KOMANDO DE MALFARO


 ** Premu u por malfari la lastajn komandojn, U por ripari la tutan linion. **

  1. Movu la kursoron �e la suba linio markita per ---> kaj metu �in sur
     la unuan eraron.
  2. Tajpu  x  por forvi�i la unuan nedeziratan signon.
  3. Nun tajpu  u  por malfari la lastan plenumitan komandon.
  4. �i-foje, riparu �iujn erarojn en la linio kaj �ia originala stato.
  5. Nun tajpu majusklan  U  por igi la linion al �ia anta�a stato.
  6. Nun tajpu  u  kelkfoje por malfari la  U  kaj anta�ajn komandojn.
  7. Nun tajpu CTRL-R (premante la CTRL klavon dum vi premas R) kelkfoje
     por refari la komandojn (malfari la malfarojn).

---> Koorektii la erarojn sur tiuu �i liniio kaj remettu illlin per malfaro.

  8. Tiuj estas tre utilaj komandoj.  Nun movi�u al la leciono 2 RESUMO.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 2 RESUMO


  1. Por forvi�i ekde la kursoro �is la sekvanta vorto, tajpu:    dw
  2. Por forvi�i ekde la kursoro �is la fino de la linio, tajpu:  d$
  3. Por forvi�i tutan linion, tajpu:                             dd

  4. Por ripeti movon, anta�metu nombron:                         2w
  5. La formato de �an�a komando estas:
           operatoro   [nombro]   movo

     kie:
       operatoro - estas tio, kio farendas, kiel  d  por forvi�i
       [nombro]  - estas opcia nombro por ripeti la movon
       movo      - movas sur la teksto por operacii, kiel ekzemple  w (vorto),
                   $ (�is fino de linio), ktp.

  6. Por movi�i al la komenco de la linio, uzu nul:  0

  7. Por malfari anta�ajn agojn, tajpu:               u (minuskla u)
     Por malfari �iujn �an�ojn sur la linio, tajpu:   U (majuskla U)
     Por refari la malfarojn, tajpu:                  CTRL-R


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 3.1 LA KOMANDO DE METO


    ** Tajpu  p  por meti tekston forvi�itan anta�e post la kursoro. **

  1. Movu la kursoron �e la unua suba linio markita per --->.

  2. Tajpu  dd  por forvi�i la linion kaj konservi �in ene de re�istro de Vim.

  3. Movu la kursoron �e la linio c), SUPER kie la forvi�ita linio devus esti.

  4. Tajpu  p  por meti la linion sub la kursoron.

  5. Ripetu la pa�ojn 2 �is 4 por meti �iujn liniojn en la �usta ordo.

---> d) �u anka� vi povas lerni?
---> b) Violoj estas bluaj,
---> c) Inteligenteco lerneblas,
---> a) Rozoj estas ru�aj,


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 3.2 LA KOMANDO DE ANSTATA�IGO


       ** Tajpu  rx  por anstata�igi la signon �e la kursoro per  x . **


  1. Movu la kursoron �e la unua suba linio markita per --->.

  2. Movu la kursoron �is la unua eraro.

  3. Tajpu  r  kaj la signon, kiu devus esti tie.

  4. Ripetu pa�ojn 2 kaj 3 �is kiam la unua linio egalas la duan.

---> Kiem tiu lanio estis tajpita, iu pramis la na�uftajn klovojn!
---> Kiam tiu linio estis tajpita, iu premis la ne�ustajn klavojn!

  5. Nun movi�u al la leciono 3.3.

RIMARKO: Memoru, ke vi devus lerni per uzo, kaj ne per memorado.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 3.3 LA OPERATORO DE �AN�O


              ** Por �an�i �is la fino de la vorto, tajpu  ce . **

  1. Movu la kursoron �e la unua suba linio markita per --->.

  2. Metu la kursoron sur la  d  en  lduzw

  3. Tajpu  ce  kaj la �ustan vorton (en tiu �i kazo, tajpu inio ).

  4. Premu <ESK> kaj movi�u al la sekvanta signo, kiu bezonas �an�on.

  5. Ripetu la pa�ojn 3 kaj 4 �is kiam la unua frazo egalas la duan.

---> Tiu lduzw havas kelkajn vortojn, kiii bezas �an�on per la �an�ooto.
---> Tiu linio havas kelkajn vortojn, kiuj bezonas �an�on per la �an�operatoro.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 3.4 PLIAJ �AN�OJ PER c


       ** La operatoro de �an�o uzeblas kun la sama movo kiel forvi�o. **

  1. La operatoro de �an�o funkcias sammaniere kiel forvi�o. La formato estas:

       c    [nombro]   movo

  2. La movoj estas samaj, kiel ekzemple   w (vorto) kaj $ (fino de linio).

  3. Movi�u �e la unua suba linio markita per --->.

  4. Movu la kursoron al la unua eraro.

  5. Tajpu  c$  kaj tajpu la reston de la linio kiel la dua kaj premu <ESK>.

---> La fino de �i tiu linio bezonas helpon por igi �in same kiel la dua.
---> La fino de �i tiu linio bezonas korektojn per uzo de la komando  c$

RIMARKO:  Vi povas uzi la klavon Retropa�o por korekti erarojn dum vi tajpas.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 3 RESUMO


  1. Por remeti tekston, kiun vi �us forvi�is, tajpu  p. Tio metas la
     forvi�itan tekston POST la kursoro (se linio estis forvi�ita, �i
     iros en la linion sub la kursoro).

  2. Por anstata�igi la signon sub la kursoro, tajpu  r  kaj tiam la signon
     kion vi deziras havi tie.

  3. La operatoro de �an�o ebligas al vi �an�i ekde la kursoro, �is kie
     la movo iras.  Ekz. tajpu  ce  por �an�i ekde la kursoro �is la fino
     de la vorto,  c$  por �an�i �is la fino de la linio.

  4. La formato de �an�o estas:

         c    [nombro]   movo

Nun da�rigu al la sekvanta leciono.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
              Leciono 4.1: POZICIO DE KURSORO KAJ STATO DE DOSIERO


  ** Tajpu CTRL-G por montri vian pozicion en la dosiero kaj la dosierstaton.
     Tajpu  G  por movi�i al linio en la dosiero. **

  RIMARKO: Legu la tutan lecionon anta� ol plenumi iun pa�on ajn!!

  1. Premu la klavon Ctrl kaj premu  g . Oni nomas tion CTRL-G.
     Mesa�o aperos �e la suba parto de la pa�o kun la dosiernomo kaj la
     pozicio en la dosiero. Memoru la numeron de la linio por pa�o 3.

  RIMARKO: Vi eble vidas la pozicion de la kursoro �e la suba dekstra
           angulo de la ekrano. Tio okazas kiam la agordo 'ruler' estas
           �altita (vidu  :help 'ruler')

  2. Premu  G  por movi�i �e la subo de la dosiero.
     Tajpu gg  por movi�i �e la komenco de la dosiero.

  3. Tajpu la numeron de la linio kie vi estis kaj poste G .  Tio removos
     vin al la linio, kie vi estis kiam vi unue premis CTRL-G.

  4. Se vi sentas vin komforta, plenumu pa�ojn 1 �is 3.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                        Leciono 4.2 LA KOMANDO DE SER�O


             ** Tajpu  /  kaj poste frazon por ser�i la frazon. **

  1. En normala re�imo, tajpu la  /  signon.  Rimarku, ke �i kaj la kursoro
     aperas �e la suba parto de la ekrano kiel por la  :  komando.

  2. Nun tajpu 'errarro' <Enenklavo>.
     Tio estas la vorto, kion vi volas ser�i.

  3. Por ser�i la saman frazon denove, simple tajpu  n .
     Por ser�i la saman frazon denove en la retrodirekto, tajpu  N .

  4. Por ser�i frazon en la retrodirekto, uzu  ?  anstata�  / .

  5. Por reiri tien, el kie vi venis, premu  CTRL-O (Premu Ctrl kaj o
     literon o).  Ripetu por pli retroiri.  CTRL-I iras anta�en.

---> "errarro" ne estas maniero por literumi eraro; errarro estas eraro.

RIMARKO: Kiam la ser�o atingas la finon de la dosiero, �i da�ras �e la
         komenco, krom se la agordo 'wrapscan' estas mal�altita.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 4.3 SER�O DE KONGRUAJ KRAMPOJ


                 ** Tajpu  %  por trovi kongruan ), ] a�  } **

  1. Poziciu la kursoron sur iun (, [ a� { en la linio markita per --->.

  2. Nun tajpu la  %  signon.

  3. La kursoro movi�as al la kongrua krampo.

  4. Tajpu  %  por movi la kursoron al la alia kongrua krampo.

  5. Movu la kursoron al la alia (, ), [, ], {, } kaj observu tion,
     kion  %  faras.

---> �i tiu ( estas testa linio kun (-oj, [-oj, ]-oj kaj {-oj, }-oj en �i. ))


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 4.4 LA KOMANDO DE ANSTATA�IGO


     ** Tajpu  :s/malnova/nova/g  por anstata�igi 'nova' per 'malnova'. **

  1. Movu la kursoron al la suba linio markita per --->.

  2. Tajpu  :s/laa/la <Enenklavo> .  Rimarku, ke la komando �an�as nur la
     unuan okaza�on de "laa" en la linio.

  3. Nun tajpu  :s/laa/la/g .  Aldono de  g  opcio signifas mallokan
     anstata�igon en la linio. �i �an�as �iujn okaza�ojn de "laa" en la
     linio.

---> laa plej bona tempo por vidi florojn estas en laa printempo.

  4. Por �an�i �iujn okaza�ojn de iu �ena signo inter du linioj,
     tajpu    :#,#s/malnova/nova/g   kie #,# estas la numeroj de linioj de la
                                     intervalo de la linioj kie la anstata�igo
                                     okazos.
     Tajpu    :%s/malnova/nova/g     por �an�i �iujn okaza�ojn en la tuta
                                     dosiero.
     Tajpu    :s/malnova/nova/gc     por trovi �iujn okaza�ojn en la tuta
                                     dosiero, kun invitilo �u anstata�igi
                                     a� ne.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 4 RESUMO

  1. CTRL-G  vidigas vian pozicion en la dosiero kaj la staton de la dosiero.
            G  movas la kursoron al la fino de la dosiero.
     numero G  movas la kursoron al numero de tiu linio.
           gg  movas la kursoron al la unua linio.

  2. Tajpo de  /  kaj frazon ser�as la frazon anta�en.
     Tajpo de  ?  kaj frazon ser�as la frazon malanta�en.
     Post ser�o, tajpu n por trovi la sekvantan okaza�on en la sama direkto a�
     N por ser�i en la mala direkto.
     CTRL-O movas vin al la anta�aj pozicioj, CTRL-I al la novaj pozicioj.

  3. Tajpo de  %  kiam la kursoro estas sur (,),[,],{ a� } movi�as al �ia
     kongruo.

  4. Por anstata�igi 'nova' en la unua 'malnova' en linio :s/malnova/nova
     Por anstata�igi 'nova' en �iuj 'malnova'-oj en linio :s/malnova/nova/g
     Por anstata�igi frazon inter du #-aj linioj          :#,#s/malnova/nova/g
     Por anstata�igi �iujn okaza�ojn en la dosiero        :%s/malnova/nova/g
     Por demandi konfirmon �iu-foje, aldonu 'c'           :%s/malnova/nova/gc


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                   Leciono 5.1 KIEL PLENUMI EKSTERAN KOMANDON


     ** Tajpu  :!  sekvata de ekstera komando por plenumi la komandon. **

  1. Tajpu la konatan komandon  :  por pozicii la kursoron �e la suba parto
     de la ekrano. Tio ebligas tajpadon de komando en komanda linio.

  2. Nu